Τα Αντιγόνα των Ανθρώπινων Λευκοκυττάρων HLA (Human Leukocyte Antigens, HLA) ή αλλιώς Αντιγόνα Ιστοσυμβατότητας, είναι πρωτεΐνες στην επιφάνεια κάθε κυττάρου με σημαντικό ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα επιτρέποντας του να αναγνωρίζει το «εαυτό» από το «ξένο», π.χ. ιούς ή βακτήρια.
Τα αντιγόνα HLA είναι προϊόντα στενά συνδεδεμένων γονιδίων που βρίσκονται εντοπισμένα στο χρωμόσωμα 6 και διακρίνονται σε 2 κατηγορίες: στα Αντιγόνα Ιστοσυμβατότητας Τάξης I και ΙΙ. Η πολυμορφικότητα των γονιδίων HLA είναι εμφανής: 38,008 διαφορετικές μορφές ή αλληλόμορφα να έχουν καταγραφεί παγκοσμίως μέχρι σήμερα (https://www.ebi.ac.uk/ipd/imgt/hla/).
Η πολυπλοκότα των γονιδιων που κωδικοποιούν τα αντιγόνα HLA αντικατροπίζεται στους ποικίλους ρόλους που έχουν οι πρωτεϊνες αυτές με σημαντικότερους:
- στη συμβατότητα δότη ασθενούς κατά την μεταμόσχευση οργάνων και κυττάρων (αντιγονική παρουσία),
- στην επίκτητη ανοσία που χαρακτηρίζει την προδιάθεση σε διάφορες ασθένειες, όπως αυτοάνοσες (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα), μεταβολικές (π.χ. σαγχαρώσης διαβήτης τύπου 1), καρκίνος και άλλες,
- στην απόκριση στα φάρμακα,
- στη καταγωγή και εξέλιξη πληθυσμών ίδιας ή διαφορετικής εθνικότητας (πληθυσμιακή γενετική)
Η πηγή των αντιγόνων HLA κατά την μεταμόσχευση κυττάρων είναι το αίμα απο τον ομφάλιο λώρο (Ομφαλοπλακουντιακό Αίμα ή ΟΠ.Α) και ο μυελός των οστών. Αυτά δωρίζονται και αποθηκευόνται μετά απο κατάλληλη επεξεργασία ως μονάδες σε ειδικές δομές, τις Τράπεζες Δοτών ΟΠ.Α και Μυελού των Οστών για μελλοντική χρήση απο συμβατούς ασθενείς ή συγγενείς του δότη που μπορεί να τις χρειαστούν.